"Er mogen geen barrières meer zijn voor mensen die naar de zorg willen overstappen"

Een volledig nieuwe aanpak in het werven en opleiden in de zorg

De veranderingen in de zorg gaan snel. Het takenpakket van verplegenden en verzorgenden verandert, de werkdruk neemt toe. Daarbij groeit het tekort aan medewerkers onverminderd. De overheid en zorginstellingen zoeken naar oplossingen om de problemen die deze ontwikkelingen met zich meebrengen het hoofd te bieden. Ziekenhuis het Spaarne Gasthuis, ouderenzorgorganisatie Zorgbalans en LOI Zakelijk hebben de handen ineen geslagen en een volledig nieuwe aanpak ontwikkeld voor het werven van nieuwe medewerkers en het opleiden van de verpleegkundige van de toekomst.

Opleiden is prioriteit

Het Spaarne Gasthuis en Zorgbalans hebben beiden opleidingsmogelijkheden voor hun medewerkers hoog op de prioriteitenlijst staan en werkten vaker samen op dit gebied. Ook nu zijn ze om de tafel gegaan om tot een oplossing te komen voor het tekort aan medewerkers binnen hun eigen organisaties, met het oog op de gehele zorg.

Hélène de Groot, hoofd onderwijs van het Spaarne Gasthuis en Sophie Kramer, hoofd opleidingen van Zorgbalans zeggen daarover: “We weten dat er veel mensen zijn die graag naar de zorg zouden overstappen, maar voor wie een opleiding praktisch of financieel niet haalbaar is. Wij willen graag gemotiveerde mensen binnenhalen en opleiden. Ons uitgangspunt is geweest dat het mogelijk móét zijn om deze twee partijen samen te brengen. In het ontwerpen van dit opleidingstraject is daarom continue de gedachte geweest: ‘wat zou ik nodig hebben om een carrièreswitch te durven maken?’”

Toekomstvisie

“We zijn gestart met de bestaande beperkingen los te laten en gewoon te gaan brainstormen. Wat vertelt onze ervaring ons, hoe zien wij de toekomst, wat zijn onze wensen voor een opleiding? We kwamen uit op twee pijlers. Ten eerste mogen er geen barrières meer zijn voor mensen die naar de zorg willen overstappen maar dit nog niet hebben gedaan vanwege financiën of baanzekerheid. Ten tweede stellen we nieuwe eisen aan de inhoud van de opleiding. We willen mensen opleiden als ‘zorgverlener van de toekomst’; medewerkers die kennis hebben van de gehele zorgketen en daardoor betere zorg kunnen verlenen.”

Versneld een erkend MBO-diploma

Om van dit wensenpakket tot een opleidingstraject te komen, bleek een flinke uitdaging. Vanuit verschillende partijen uit de branche kregen het Spaarne Gasthuis en Zorgbalans LOI Zakelijk aangeraden als partner.

De Groot: “LOI Zakelijk denkt mee en legt geen beperkingen op maar draagt oplossingen aan. Daarbij voldoen de opleidingen van de LOI aan alle kwaliteitseisen. Samen hebben we een opleidingstraject ontwikkeld dat aan onze wensen voldoet. Zowel de op de inhoud, die versneld leidt tot een erkend MBO-diploma Verpleegkunde met daarin de breedte die wij wensen, als op de nieuwe mogelijkheden voor deelnemers.”

Uitgebreid voortraject

Het opleidingstraject is opgebouwd uit verschillende stappen. Voordat mensen kunnen starten, bezoeken zij een voorlichtingsbijeenkomst. Iedereen ‘met een hart voor de zorg’ is daarbij welkom; nieuwkomers, switchers, zij-instromers. Deelnemers die zich vervolgens aanmelden, starten met een uitgebreid voortraject. In deze periode bestuderen ze zelfstandig een module van de opleiding MBO Verpleegkundige en lopen snuffelstages in het ziekenhuis en de ouderenzorg.

“Het voortraject heeft als doel de deelnemers te laten ervaren hoe het is om in de zorg te werken”, aldus Kramer. “Er zijn deelnemers die zich in deze periode realiseren dat werken de zorg toch niet bij ze past, om welke reden dan ook. Anderen krijgen juist bevestiging dat ze helemaal op hun plaats zijn in de zorg. Een dergelijke ‘eerste kennismaking’ is uniek. Het is voor ons een zeer belangrijk instrument in de werving en selectie van nieuwe medewerkers. De uitgebreide, vrijblijvende kennismaking biedt de deelnemers en de zorginstanties enorme voordelen. We verwachten dan ook een hele lage uitval tijdens het vervolg van het traject.”

Leer-werkovereenkomst

Deelnemers die alle fasen van het voortraject goed doorlopen, kunnen daarna starten met de daadwerkelijke opleiding. Ze gaan een leer-werkovereenkomst aan met het Spaarne Gasthuis en Zorgbalans en vervullen stages van elk zeven maanden in de werkvelden ouderenzorg, thuiszorg en ziekenhuiszorg. Daarnaast bezoeken deelnemers enkele malen per maand klassikale lessen van de LOI en bestuderen zelfstandig het bijbehorende lesmateriaal.

“In deze periode zijn de deelnemers al bij ons in dienst”, leggen De Groot en Kramer uit. “Ze krijgen daarom ook loon. Hierdoor is het mogelijk dat deze mensen écht vol voor het werk in de zorg kunnen gaan. Nadat ze de zevenmaandenstages hebben doorlopen, kiezen ze in welke richting ze verder willen. In dat zorgveld lopen ze dan nog eens 12 maanden stage. Na de volledige opleiding, die totaal 2 jaar en 9 maanden duurt, zijn de deelnemers gediplomeerde MBO Verpleegkundigen.”

Vooruitkijken en vooroplopen

“Deze manier van opleiden is geheel nieuw. Zoals vaak bij verandering, was er voor de start veel weerstand vanuit de branche. Maar het is onze taak om te kijken naar wat nodig is voor de toekomst. Wij zien onderwijs als een kwestie van vooruitkijken en vooroplopen. We hebben daarom onze nek uitgestoken en doorgezet.

De eerste fase is zeer succesvol verlopen. Er was een overweldigend aantal aanmeldingen en het voortraject heeft goed gewerkt. Er starten twee groepen van 21 deelnemers met de opleiding naar aanleiding van de eerste wervingsronde. De mensen die wel het voortraject hebben gedaan, maar niet zijn geselecteerd voor de opleiding, hebben op een andere manier alsnog de mogelijkheid om in te stromen in de zorg, bijvoorbeeld op niveau 3 – Verzorgende IG. Dit opleidingstraject krijgt zeker een vervolg én we zijn bezig met een soortgelijk traject voor HBO Verpleegkundigen.”

NB: Zorgbalans en het Spaarne Gasthuis zijn de eerste zorgorganisaties in Nederland die op deze manier een kans bieden aan zij-instromers. Zij willen graag andere zorginstellingen inspireren en zijn graag bereid hun ervaringen te delen. Om contact op te nemen, zijn gegevens op te vragen middels een bericht naar zakelijk@loi.nl.

Foto: De mbo leerling-verpleegkundigen starten in november of maart met het unieke zij-instroomtraject.

Op 6 september vond in woonzorgcentrum Velserduin in IJmuiden de feestelijke bijeenkomst plaats waarbij de leerlingen van de geheel nieuwe zij-instroomopleiding MBO Verpleegkundige met elkaar konden kennismaken. Vertegenwoordigers van het Spaarne Gasthuis, Zorgbalans en LOI en ook VWS-afgevaardigde Katja Mur heetten de leerlingen welkom en benadrukten het unieke karakter van de zij-instroomopleiding. Spaarne Gasthuis en Zorgbalans zijn een uniek samenwerkingsverband aangegaan met opleider LOI om zo een nieuwe doelgroep om te scholen tot verpleegkundige.

Uniek traject

Om een bijdrage te leveren aan het oplossen van het landelijke personeelstekort in de zorg, hebben de twee zorginstellingen de handen ineen geslagen. Samen met LOI is een opleidingsprogramma ontwikkeld dat door Spaarne Gasthuis en Zorgbalans wordt betaald. Tot op heden was het vrijwel onmogelijk om als werkende vanuit een andere branche over te stappen naar de zorg. Met dit traject hebben de verpleegkundigen in spé niet alleen vanaf de start een passend salaris, maar ook de garantie op een baan. Dit opleidingstraject in de derde leerweg is uniek in Nederland door de opbouw van het programma, de stages door de hele keten en de vrijheid van de leerlingen om keuzes te maken die bij hen passen. De drie organisaties hopen hiermee een voorbeeld te zijn voor andere zorginstellingen. Saskia van Nellen, manager van de Spaarne Gasthuis Academie: “Tijdens het zij-instroomtraject maken de leerlingen kennis met de gehele keten: thuiszorg, ziekenhuiszorg en verpleeghuiszorg. De zorg zal in de toekomst steeds meer thuis plaatsvinden. Deze studenten hebben straks kennis van het hele werkveld. Dat komt de kwaliteit van zorg ten goede.”

Intensieve selectie

De animo voor het traject bleek overweldigend. Maar liefst 200 mensen bezochten de voorlichtingsdagen in het voorjaar. Daarvan hebben 80 mensen zich aangemeld voor het voortraject. Door middel van stages, een eerste theoretische module, tests en selectiegesprekken met Spaarne Gasthuis en Zorgbalans is gekeken naar wederzijdse geschiktheid. Een klein deel is hierbij afgevallen, maar heeft een ander traject aangeboden gekregen om ook de stap richting de zorg te maken. Een aantal mensen gaat mee in de tweede lichting van het voortraject.

Feestelijke start

De leerlingen die het voortraject inmiddels achter de rug hebben, waren uitgenodigd bij de kick-off en kregen meer praktische informatie over de opleiding. De eerste groep van 21 leerlingen gaat in november van start, de tweede groep begint in maart. Zij konden alvast kennismaken met hun medestudenten en zijn zeer enthousiast over het traject. Ze hebben heel bewust voor deze carrièreswitch gekozen vanuit uiteenlopende achtergronden. Van kapsters tot leidinggevenden bij een supermarkt en van secretaresses tot een militair.

Katja Mur, directeur Macro-Economische Vraagstukken en Arbeidsmarkt bij het ministerie van VWS, sprak haar respect uit voor de motivatie van de studenten en hun keuze voor de zorg. Binnen het ministerie van VWS worden alle mogelijkheden bekeken om meer mensen te interesseren voor een baan in de zorg. “Nieuwe innovatieve methodes zijn nodig, een zij-instroomtraject als dit is precies wat we beogen. Daarom vind ik het goed om hier aanwezig te zijn”, aldus Mur. De ervaring uit andere branches en de frisse blik van deze zij-instromers noemde ze een toegevoegde waarde voor de zorg.

De bestuurders en opleidingscoördinatoren van Spaarne Gasthuis en Zorgbalans hebben veel vertrouwen in de groep en wensen de leerlingen veel succes met deze mooie switch in hun leven.